REMBERTÓW - KOLEBKA ORŁA BIAŁEGO
PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ MIASTO STOŁECZNE WARSZAWA
Trasa przewodnicka
OBIEKT 6 - Komisja doświadczalna
Artyleryjska Komisja Doświadczalna została utworzona 10 września 1919 r. w ramach Instytutu Wojskowo-Technicznego, a po jego rozwiązaniu od sierpnia 1920 r. podlegała Departamentowi Uzbrojenia. Następnie wchodziła w skład utworzonego 15 marca 1926 r. Instytutu Badań Artylerii, a od 7 kwietnia 1927 r. - Instytutu Badań Materiałów Uzbrojenia po nazwą Centrala Badań Poligonowych. Pierwszym kierownikiem Artyleryjskiej Komisji Doświadczalnej był ppłk Teodor Boruszczak. Komisja była centralnym ośrodkiem analiz, studiów i badań uzbrojenia. Od samego początku zajmowała się badaniem sprzętu uzbrojenia i amunicji oraz adaptacją i modernizacją sprzętu odziedziczonego po zaborcach i otrzymanego od armii alianckich, a także pracami naukowo-badawczymi i projektowymi uzbrojenia artyleryjskiego, strzeleckiego, lotniczego i składu chemicznego materiałów wybuchowych. Pierwsze działa otrzymała ze Zbrojowni Krakowskiej. W listopadzie 1919 r. przeprowadziła pierwsze próby amunicji do 105 mm artylerii polowej włoskiej, a następnie pierwsze próby polskiej amunicji armatniej. W styczniu 1920 r. testowano 36 haubic 10 cm górskich firmy "Skoda" na strzelnicy w Nowym Targu. Kierownik Komisji z jednym referentem przebywali 10 tygodni w Niemczech i Austrii, aby kupić aparaty balistyczne i podręczniki. Wojna 1920 r. spowodowała konieczność ewakuacji Komisji do Nowego Targu, gdzie przebywała do 19 września. W tym czasie na strzelnicy w Nowym Targu przeprowadzono pierwsze próby amunicji karabinowej polskich firm: "Norblin", "Babbit" i "Pragmet". W 1921 r. powstało podręczne laboratorium, warsztaty puszkarskie i rusznikarskie, stacja meteorologiczna, biblioteka. W lipcu 1932 r. Centrum Badań Poligonowych Instytutu Badań Materiałów Uzbrojenia zmieniło nazwę na Centrum Badań Balistycznych i przeniosło się do Zielonki koło Rembertowa. Jego pierwszym kierownikiem został płk dypl. Czesław Kunert, a dwa lata później w 1934 r. ppłk dypl. Aleksander Dmytrak, który na tym stanowisku pracował do 1939 r. Centrum Badań Balistycznych dokonało i wdrożyło ponad 200 modernizacji uzbrojenia, opracowało 112 nowych konstrukcji sprzętu i amunicji. Testowało m.in. karabin przeciwpancerny wz. 35 ur i karabin samopowtarzalny "mors". Prace konstruktorów Piotra Wilniewczyca i Jana Skrzypińskiego nad karabinem maszynowym "mors" trwały w latach 1936-1938 w Fabryce Karabinów Warszawie. Broń była przeznaczona dla wybranych oddziałów piechoty i załóg wozów bojowych. Fabryka rozpoczęła produkcję "morsa" w marcu 1939 r. Do wybuchu wojny wyprodukowano jedynie partie doświadczalne - 52 sztuki, z czego 39 pistoletów otrzymało Centrum Badań Balistycznych. Część "morsów" przekazano 3. Samodzielnemu Batalionowi Piechoty w Rembertowie - użyto ich we wrześniu 1939 r. w obronie Warszawy. Dwie sztuki przekazano do Wojskowego Ośrodka Spadochronowego w Bydgoszczy, a resztę odebrała kompania sztabowa 39. Dywizji Piechoty stacjonującej w Rembertowie. Obecnie w budynku Komisji Doświadczalnej w Rembertowie znajduje się Wydział Wydawniczy AON.
Zdjęcia wspłóczesne 2012 r.
Budynek 2012 r.
Klatka schodowa 2012 r.